W zaleceniach żywieniowych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego w 2018 roku zamieszczono zalecenie dotyczące włączenia do diety cukrzyka skrobi opornej, ze względu na jej pozytywne działanie. Skrobia oporna pojawia się coraz częściej w różnych publikacjach naukowych i stanowi ważny element zaleceń dietetycznych w cukrzycy.
W postępowaniu dietetycznym osób z cukrzycą typu 1, warto zwrócić uwagę na wykorzystanie tzw. skrobi opornej w diecie. Jest to frakcja błonnika, nie przez wszystkich znana i wykorzystywana. Co więcej, jej wprowadzenie nie wymaga wprowadzania radykalnych zmian w przyzwyczajeniach żywieniowych pacjenta, tym samym wpływając na zwiększenie skuteczności wprowadzanej interwencji dietetycznej. Za skrobię oporną, czyli retrogradowaną wyznacza się sumę skrobi i produktów jej rozpadu, które nie są wchłaniane w jelicie cienkim zdrowego człowieka. W wyniku działania wysokiej temperatury struktura cząsteczek skrobi ulega zmianie. W konsekwencji staje się oporna na działanie enzymów trawiennych.
Skrobia oporna albo wcale nie ulega trawieniu, albo produkty jej trawienia nie są przyswajane w jelicie cienkim. W rezultacie, wprowadzanie skrobi opornej nie wpływa na poziom glikemii. Przechodzi w niezmienionej postaci do jelita grubego, gdzie bakterie probiotyczne rozkładają ją na drodze fermentacji do metanu, wodoru i krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA). Ponadto powstające SCFA podczas fermentacji skrobi opornej wpływają pozytywnie na metabolizm glukozy i wydzielanie insuliny.
Skrobię oporną znajdziemy w ścianach komórkowych roślin, głównie zbóż, nasion roślin strączkowych oraz ziemniaków. W przypadku diety cukrzyka warto zastosować odpowiednią obróbkę technologiczną, gdyż skrobia retrogradowana powstaje w ugotowanych, a następnie schłodzonych przez kilka godzin produktach roślinnych np. ziemniakach, a także kaszach, ryżu oraz nasionach roślin strączkowych. Jeżeli pacjentowi pozostanie ugotowany produkt zbożowy – najlepszym sposobem jest schłodzenie go w lodówce i wykorzystanie ponownie. Podgrzewając te produkty, należy pamiętać, aby ich temperatura nie przekraczała 55°C, ponieważ skrobia oporna wytworzona podczas schładzania zmieni się w skrobię przyswajalną. Zaleca się, aby spożywać około 20 g dziennie skrobi opornej.
Anna Janiszewska-Janowicz
Autorka tekstów na portalu Cukrzyca.pl. Dietetyk kliniczny. Absolwentka studiów Wydziału Nauk o Żywności i Żywienia Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Prowadzi aktywnie poradnictwo żywieniowe i dietetyczne. Specjalizuje się w dietetyce klinicznej, w tym leczeniu celiakii. Dietetyka to nie tylko jej zawód, ale przede wszystkim pasja. Największym jej sukcesem zawodowym jest uśmiech i zadowolenie pacjenta.
Artykuł pochodzi z serwisu cukrzyca.pl
Kara L. Marlatt Ursula A. Robbie A. Role of resistant starch on diabetes risk factors in people with prediabetes: Design, conduct, and baseline results of the STARCH trial. Contemp Clin Trials. 2018;18(65): 99–108.
Robertson M.D., Bickerton A.S., Dennis A.L., Vidal H., Frayn K.N.: Insulin sensitizing effects of dietary resistant starch and effects on skeletal muscle and adipose tissue metabolism. Am. J. Clin. Nutr., 2005; 82: 559-567.
Soral-Śmietana M., Wronkowska M.: Resistant starch – nutritional and biological activity. Pol. J. Food Nutr. Sci. 2004; 54: 51-64.
Todesco T., Venketshwer R., Bosello O., Jenkins D.J.A.:Propionate lowers blood glucose and alerts lipid metabolism in healthy subjects. Am. J. Clin. Nutr., 1991; 54, 860-865.